Sarkis'ten 50 yıl artı son dakika!

Bir sergi düşleyin, evveli ahirine uymayan, sürekli halden hale bürünen... Klasik sergi türlerinden farklı, ucu açık, şaşırtıcı, gizemli ve yeni işlerle dolu. Kısa bir süreliğine bildiğiniz, gördüğünüz tüm sergileri unutarak sizi bir 'kente' doğru yolculuğa çıkarıyoruz. Çağdaş sanatın önemli isimlerinden Sarkis'in İstanbul Modern'de kurduğu 'Site'nin sokaklarına, kutu kutu odacıklarına, renkli eserlerine doğru...

İstanbul Modern, ilk kez 'yaşayan' bir çağdaş sanatçının sergisine ev sahipliği yapıyor. Küratörlüğünü İstanbul Modern Şef Küratörü Levent Çalıkoğlu'nun üstlendiği Site adlı sergi, Sarkis'in 50 yıllık sanat hayatını içeriyor. Bu serginin alamet-i farikası, Sarkis'in tüm işlerinde olduğu gibi bitmemişlikte direnen, ucu açık ve çok katmanlı, daha da önemlisi 'serginin sergisi' olması. Adeta 'ne dünüm, ne yarınım' diyen Site, müzenin tüm mekânlarını bir dikişle birbirine bağlamış, sürekli değişiyor. Sergi mekânında ise Sarkis'in o günkü kalp atışına ayarlı metronom gece gündüz ses veriyor. Sarkis, bu sayede eserlerine kalbiyle eşlik ediyor. Bugüne dek böyle bir sergi yapmadığını söyleyen sanatçı, 'Site' sergisinin bir buluşmanın sergisi olduğunu söylüyor ve bir kitap gibi okunmasını, bir film gibi izlenmesini istiyor. Minik bir uyarı: Sakın sergiyi retrospektif olarak düşünmeyin, zira Sarkis buna çok kızıyor.

'Site'de Sarkis'in hep yenilenen yerleştirmeleri, yıllardır biriktirdiği ve yaşattığı eserleri, giysileri, heykelleri, vitrayları, neonları büyülü bir dünyanın eşiğine bırakıyor. Site, Sarkis'in sanat hayatındaki kilometre taşlarını ele veriyor diyebiliriz. Bombalanmış Saraybosna Kütüphanesi'nden Tolkien'in Yüzüklerin Efendisi romanındaki canavarlara, Alban Berg'in Lulu operasından Alman Romantik dönem ressamı Caspar David Friedrich'e, John Cage'den Sergei Paradjanov'un filmlerine kadar farklı işler, 'Site'yi adeta çok yönlü bir şehre çeviriyor. Müzenin üst katında ise sanatçının guaj çalışmaları, Fotoğraf Galerisi'nde Caspar David Friedrich'in resimlerine gönderme yapan 8 filmi ve 1972'de çektiği 'Operasyon Organ' başlıklı 20 tek tirajlı fotoğrafı sergileniyor.

Sarkis'in kavramlarla düşünen bir yerleştirme sanatçısı olduğunu söyleyen Levent Çalıkoğlu, "Sarkis, farklı zamanlara ait objelere yeni bağlamlar sunuyor, mekânları bozguna uğratarak kullanım pratiklerinin ötesine taşıyor. Görme, işitme, koklamaya ilişkin her türlü deneyimi sanatın ve izleyicinin kullanımına sunuyor. Sanatçı, tüm çalışma disiplinini geçmiş ve şimdinin kesişme aralığında kuruyor." diyor.

SERGİYE SİZ DE BİR ŞEY BIRAKIN!

Sitelerin sürekli değişim içinde olduğundan hareketle 'Site' sergisi de devamlı yenilenecek, farklı zamanlarda duvarlardaki fotoğraflar değişecek ve mevcutlara yeni görüntüler eklenecek. İzleyiciler de, bu serginin girişinde yer alan 'kendinden bir şeyler bırak'ın yazılı olduğu tezgâha istedikleri her şeyi bırakabilecek, belki de Sarkis'le karşılaşabilecekler.

Site sergisi pek çok göndermenin pek çok çağrışımın yer aldığı uzun ince bir yol. Yapmanız gereken tek şey, Sarkis'in ziyaretçilere yazdığı birkaç notta dediği gibi sergi sırasında içinizde doğacak, sizi şaşırtacak her şeye karşı 'açık olmak'! Sarkis'in sürekli kendi Site'sinin içinde gezindiğini göz önünde bulundurarak, sergi 10 Ocak 2010'a kadar son dakika sürprizleriyle görülebilir.

Musa İğrek, İstanbul
Zaman Gazetesi
13/09/2009