İngiltereli bağımsız kitapçılar geçtiğimiz günlerde dünyanın
en büyük kitap devi Amazon'un önlenemez yükselişi karşısında yeni bir eylem
başlatmıştı: “Mahallenizdeki kitapçıdan alışveriş edin.” Eylemi başlatan
kitapçılar özellikle kişisel web sayfası olan yazarlara seslenerek, sitelerinde
kitaplarının satışı için okurlarını Amazon'a yönlendirmemesini istedi. Pek çok
yazar bu çağrıya kulak verdi ve sitelerinden Amazon'un linkini kaldırarak
okurlarından en yakınlarındaki kitapçıdan alışveriş yapmalarını istedi.
Yeni yaşanan
gelişme ise dünyanın en büyük yayınevlerinden Penguin ve Random House'un
geçtiğimiz ayın sonunda tek çatı altına resmen girmesi. Dünyanın önde gelen iki
büyük yayınevinin bu birlikteliği hem bağımsız kitapçıların hem de butik
yayıncıların yeni derdi. Apple, Amazon ve Google'un karşısında yenilmemek için
birleşen Penguin Random House ‘şimdilik' kitap pazarının dörtte birini elinde
bulunduruyor ve yeni dönemle birlikte yılda 5 bin farklı başlıkta kitap
yayımlamayı planlıyor. Bu birleşmeden sonra dünyanın en büyük altı yayıncısı
Simon and Schuster, Harper Collins, Random House, Macmillan, Penguin ve
Hachette listesi, beşe düşmüş oldu. Haliyle bu iki dev yayıncının birleşmesi
butik yayıncılara ve bağımsız kitapevlerine ayrılan alanı gittikçe daraltıyor.
İki büyük yayınevinin kuruluş hikâyeleri ve arkalarındaki ‘güç' ise
bahsedilmeye değer. Penguin 1935'te Allen Lane tarafından Londra'da kurulur.
Lane, tüccar bir zekâyla Ernest Hemingway ve Agatha Christie'nin kitaplarını
bir paket sigara fiyatına satmaya başlar, kitaplar epey rağbet görür. 1924'te
Bennett Cerf ve Donald Klopfer tarafından New York'ta kurulan Random House ise
klasik eserleri geniş kitlelere yaymakla işe başlar. Her iki yayınevi de
sırtını iki büyük medya devine dayar. Random House'un ardında Alman medya devi
Bertelsmann, Penguin'in ardında ise Financial Times gibi pek çok yayının sahibi
olan Pearson var. Bertelsmann, ortaklığın yüzde 53'üne, Pearson da yüzde
47'sine sahip durumda. New York'ta merkezini kuran Penguin Random House,
yayıncılık dünyasında yeni bir yönetim modelinin de habercisi. Penguin Random
House'un yöneticileri ise bu birleşmeden hayli memnun.
KİTAP ÇEŞİTLİLİĞİ AZALACAK
Jennifer Rankin'e göre bağımsız İngiliz yayıncı Andrew
Franklin bu birleşmenin yazarlar için kötü bir haber olduğunu söylüyor ve ekliyor:
“Her yıl on beş bin kitabı iyi bir şekilde nasıl basar bir yayınevi?
Bünyesindeki yazara kitabının özel ve önemli olduğunu nasıl hissettirir?”
İngiliz Yazarlar Sendikası'ndan Nicole Solomon ise pazarı elinde bulunduran
yayıncıların öyle küçük çaplı yayın işlerine pek yeltenmeyeceğini, büyük para
getirecek kitaplar üzerine yoğunlaşacaklarını söylüyor. Diğer bir endişe de
erkek egemen bir yönetim modelinin yayın dünyasına gittikçe hâkim olması; çünkü
senelerdir kadınların başını çektiği yayıncılık dünyası üst kadrolarda hızla
değişiyor ve bu işin duayenleri bir bir çekilmek zorunda kalıyor. Bir diğer
endişeli senaryo ise yayımlanacak kitap çeşitliğinin her geçen gün azalacak
olması.
Tüm bu
gelişmelerle birlikte yayın dünyasının daha da hareketleneceği, dengelerin
değişeceği ortada. Türkiye'de henüz böyle ‘dev' birleşmeler yaşanmasa da
yayıncıların bu dönüşümler, yeni yönetim modelleri ve teknoloji karşısında
tedbir almaları kaçınılmaz gibi duruyor.
Yorumlar
Yorum Gönder