1932’den beri yeryüzünde konuşulan beş bin kadar dil arasında çıkan çeviri kitapların listesini sunmak için “Index Translationum” (http://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=7810&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html) adlı bir bibliyografya oluşturan UNESCO’nun listesinde 100 ülkeden 2 milyondan fazla çeviri kitap yer alıyor. Bibliyografyaya göre dünyada en çok çevrilen çevrilen yazarlar sıralamasında, Agatha Christie, Jules Verne, William Shakespeare, Enid Blyton, Vladimir Lenin ve Stephen King; Türkçeden başka dillere çevrilen yazarlar sıralamasında ise Orhan Pamuk, Yaşar Kemal, Nâzım Hikmet; M. Fethullah Gülen; Reşat Nuri Güntekin ve Bediüzzaman Said Nursi gibi isimler var.
UNESCO’nun en eski kültürel projelerinden biri olan bibliyografya önceleri üç ayda bir çıkan dergi iken daha sonra bir CD en nihayetinde ise online olarak yayın yapmaya başlar. Almanya, İspanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Amerika’yı kapsayan bibliyografya, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 14 ülkeye ulaşır. Savaş sonrası dönemde ise yayıncılık faaliyetinin gittikçe artması ve ülkeler arasındaki kültürel değişimlerle birlikte bibliyografya gittikçe daha da genişler. Sitede edebiyat, sanat, tarih, bilim, araştırma gibi pek çok türde çeviri kitabın adı, yayımlandığı yıl, yayınevi ve çevirmeni gibi bilgiler sıralanıyor.
Türkçeye en çok çevrilen yazar Seyyid Kutub
Geçtiğimiz yıl 80. yıldönümünü kutlayan bibliyografyanın en önemli özelliği sürekli güncellenmesi. Bibliyografyaya yayıncılar, çevirmenler, öğrenciler, araştırmacılar ve arşivciler yoğun ilgi gösteriyor. Dünyada yayımlanan çeviri kitaplar konusunda en önemli başvuru kaynağı olan sitede yazar, yayıncı, yıl, ülke, dil ve tür başlıkları altında arama yapmak mümkün. Büyük bir arşiv sunan bibliyografyada seneler öncesinden basılmış ve şimdilerde unutulmuş pek çok kitabın yanı sıra yeni yayımlanan kitaplar da listeleniyor. Bibliyografyanın Türkiye ve Türkçe ile ilgili kısımlarına baktığımızda Türk okurunun ilgisi ve kitap beğenisine dair ipuçları var: Türkçeden en çok çevrilen yazar Orhan Pamuk; Türkçeye en çok çevrilen yazar Seyyid Kutub; en çok çeviri yayımlayan yayınevi Altın Kitaplar; Türkçenin en çok çevrildiği ülke Almanya; Türkçeye en çok çevrilen dil ise İngilizce.
Bilge Karasu karmaşık bir iş olan çevirinin, yaşamımızın temel öğelerinden biri haline geldiğini dile getirirken, UNESCO’nun seneler öncesinden bunu fark edip böyle bir bibliyografyaya girişmesi önümüze koca bir hazine sunuyor. Kim bilir, tıpkı Daniel gibi belki birilerinin yolu bu unutulmuş kitaplar mezarlığına düşer ve daha önce hiç duymadığı, hiç okumadığı bir yazarın kitabını ‘evlat’ edinir. Daha da ötesinde, UNESCO’nun bu bibliyografyası dünyadaki okurun ve yayıncılığın ilgisinin seneler içinde neye doğru yöneldiğinin izlerini çıkarıyor.
Dünyada en çok çevrilen ilk 10 yazar
Agatha Christie
Jules Verne
William Shakespeare
Enid Blyton
Barbara Cartland
Danielle Steel
Vladimir Lenin
H. C. Andersen
Stephen King
Jacob Grimm
Türkçeden en çok çevrilen yazarlar
Orhan Pamuk
Yaşar Kemal
Nâzım Hikmet
Aziz Nesin
M. Fethullah Gülen
Reşat Nuri Güntekin
Nedim Gürsel
Bediüzzaman Said Nursi
Aras Ören
Harun Yahya
Türkçeye en çok çevrilen yazarlar
Seyyid Kutb
Jules Verne
Gerard de Villiers
Jean de La Fontaine
Enid Blyton
Fyodor Dostoyevski
John Steinbeck
Jacob Grimm
Wilhelm Grimm
Agatha Christie
En çok çeviri kitap yayımlayan yayıncılar
Altın Kitaplar
Gelişim
CAN
İnkılap
Remzi
İletişim
MEB
Cem
s. n.
Tay
Türkçenin en çok çevrildiği ilk beş ülke
Almanya
Fransa
SSCB (1991’e kadar) Rusya
Amerika
Türkçeye en çok çevrilen diller
İngilizce
Fransızca
Almanca
Arapça
Rusça
İspanyolca
İtalyanca
Makedonca
Farsça
Danca
Musa İğrek, İstanbul
Zaman Gazetesi
18/10/2013
Yorumlar
Yorum Gönder