‘Çok satan’ listeleri satın alınabilir mi?

 

‘Çok satan’ tabiri kimi okuru huzursuz etse de göz atmadan edemez. Nitelikli okur daha temkinli davranıp bu listelerle arasındaki mesafeyi korumayı bilir. Forbes dergisinin, geçtiğimiz hafta açıkladığı Türkiye’nin 2013’te en çok satan yazarları listesinde dudak uçuklatan rakamlar var. 20 yazar, önceki yıla göre telif gelirini yüzde 34 artırarak 14,8 milyon liraya çıkarmış. 1 milyon liralık telif gelirini aşan yazarlar arasında Elif Şafak, Ahmet Ümit, Sinan Yağmur, Zülfü Livaneli, Ahmet Altan, İskender Pala, Yılmaz Özdil ve Ayşe Kulin var. İlk sırada ise Elif Şafak yer alıyor. 300 binin üzerinde basılan Şafak’ın kitaplarını, 250 bin ile Ahmet Ümit’in ‘Beyoğlu’nun En Güzel Abisi’ takip ediyor. En çok satan roman ise 280 bin adetle Zülfü Livaneli’nin ‘Kardeşimin Hikâyesi’. Hem dünyada hem de ülkemizde çok satan kitaplar listesine gösterilen ilgi, yayıncılık dünyasında sessizce konuşulan ‘güvenilirlik’ sorununu da beraberinde getiriyor. Ülkemizde henüz işler o noktaya gelmese de, özellikle Amerika ve Avrupa’da kimi yazarlar bu listede yer almanın ‘kolay’ yolunu keşfetmiş durumda.

Bu konuda muteber kabul edilen ve 1942’den beri yayımlanan The New York Times’ın ‘çok satanlar’ listesine girmek pek çok yazarın ve yayıncının iştahını kabartırken, bunun üzerine ciddi kafa yoran şirketler var. Bu pazarlama yönetimini senelerdir uygulayan Amerika merkezli Result Source adlı şirket, listedeki usulsüzlüklere dair eleştirilerin ardından geçtiğimiz günlerde sitesini ‘gizli mod’a alıp, müşterileriyle ‘sessiz’ bir şekilde iş yapmaya başladı. Şirketin çalışma metodu, yasal olduğu kadar gayet basit. Toplu alımlar yapıp bunların her birini bireysel bir satış olarak gösteren şirket, bu sayede on binlerce kitabı yazardan aldığı para sayesinde satın alıyor ve karşılığında kendisiyle çalışan yazarlara da listenin ‘bir numarası’na girmeyi garantiliyor.

KİTABIM KAÇ ADET SATTI?

Yüklü bir para karşılığında (yaklaşık 250 bin dolar) bu hizmeti sunan şirket, pek çok yazarın kitabının The New York Times, Amazon ve Barnes and Noble gibi mecralarda yer almasını sağladı. 2012’de Soren Kaplan adlı yazar, ilk kitabıyla en çok satan yazar olmuştu. Fakat, dünyanın online kitap devi Amazon, geçtiğimiz yıl Result Source ile iş yapmaktan vazgeçtiğini duyurdu. Yazarların açıklamaları ve medyada çıkan haberler bu şirketin itibarını epey düşürdü. Senelerce bu alanda iyi iş yapan şirket şimdi kapalı kapılar ardında faaliyetlerine devam ederken, yazar ve yayınevi arasında kavgalara, hatta yol ayrımlarına sebep olan “Kitabım kaç adet sattı?” konusuna şeffaflık kazandırmak isteyen şirketler de var. Çok satan listesi yayımlayan birçok gazete ve siteler bu konuda ‘güvenli’ olduğuna inandıkları Nielsen Book Scan adlı şirketin verilerini kullanıyor.

Ülkemizde ise çok satan listelerinin şeffaflığı konusunda bir sistem yok. Özellikle gazetelerdeki veriler, birkaç kitapçı aranarak, geçen hafta en çok hangi kitabın sattığı sorusuna alınan cevapla şekilleniyor. Kitap satış siteleri ise satış rakamları üzerinden bu tür listeleri yayımlıyor. Fakat bunu da kontrol eden bir sistem yok. Geçtiğimiz yıllarda yazarların kaç kitabının sattığını görebileceği bir sistemi hayata geçireceklerini duyuran İş Kültür Yayınları, bu projesini faaliyete geçiremedi. Ayrıca, kitapların üzerinde yer alan aynı baskıya ait farklı basım sayıları okuru da bir nevi aldatmacayla karşı karşıya bırakıyor. Bir hafta içinde “üçüncü, yedinci, onuncu baskı yaptı” gibi pazarlama yöntemlerine pek meraklı yayıncılık dünyasının şeffaflığa ihtiyacı olduğu ortada. Yoksa bizde de kapalı kapılar ardında toplu alımlarla yazarları çok satanlar konumuna yerleştirecek şirketler türeyebilir.

Musa İğrek
Zaman Gazetesi
18/5/2014

http://www.zaman.com.tr/kultur_cok-satan-listeleri-satin-alinabilir-mi_2218414.html