Dijital yazarın yeni sınavı


Yayıncılık dünyasında yeni teknolojiler, ekonomik nedenlerle yazarlara daha cazip hale geliyor. Okuma eyleminin gittikçe şekil değiştirmesi, yazarlara ödenen telifleri de etkilerken, dijital yayıncılık daha da yükselişe geçiyor. Dünyanın online kitap satış devi Amazon, geçen hafta içinde e-kitap okuma cihazı Kindle üzerinden kitabını yayınlayan bağımsız yazarlara, okunan sayfa başına telif ücreti ödeyeceğini duyurdu. Firmanın geliştirdiği sistemde, bir sayfada belli bir süre kalan kullanıcı o sayfayı okumuş sayılırken, yazar da bu uygulamaya göre telif kazanacak. Yayınevlerinin kendi bastırdığı e-kitaplar için telif ödemesi ise yine kitap başına devam edecek, fakat bu uygulamanın yakın zamanda tüm elektronik kitapları kapsaması bekleniyor.

Uygulama, e-kitabı yayınlanan bağımsız yazarlar için büyük bir gelişme ve kazanç kapısı olarak görülüyor. Yeni uygulamaya şimdilik belli yazarlar dahil edilirken, tüm bağımsız yazarların bu sistemin bir parçası olup olmayacağı ise kesinleşmiş değil. Kitabı satın alan okur, ödemeyi hangi yöntemle yapacağını seçebilecekken, istemeyen yazarlar da bu uygulamadan çıkabilecek. Sistem, Amazon'un geçtiğimiz yıl başlattığı, aylık 9,99 dolara 600 bin e-kitaba sınırsız erişim sağlayan projesinden (Kindle Unlimited) faydalananları ve Kindle cihazı üzerinden kitap okuyanları kapsayacak. Uygulama sayesinde okurlar, aylık ücretini ödediği sürece ‘ödünç' aldığı binlerce kitabı okuma imkânı buluyor. Böyle bir önerinin bağımsız yazarlardan geldiğini aktaran Amazon, yazarların okunma düzeyini bu uygulama ile daha sağlıklı bir şekilde takip etmeyi hedefliyor.

Kitabı yarıda bırakma kararsızlığı


Amazon'un bu uygulaması pek çok soruyu da beraberinde getiriyor. Bu eleştirilerin ilki, kalın kitap kaleme alan yazarın daha fazla telif alacağı. Yakın zamanda dilimize kazandırılan önemli romanlar hacimleriyle dikkati çekerken, Türkiyeli yazarların kalınca kitaplar yazdıklarını söyleyebiliriz. Git gide sayfa sayıları artan romanlar, kimi okurların korkulu rüyası olsa da, raflarda büyük bir yer tutuyor. Sayfa okunma sayısına göre telif ödemeye hazırlanan sistem, bu sayede pek çok bağımsız yazarı daha uzun yazmaya itecek. Yakın dönemde yayıncılık dünyasında yazılan kitapların uzunluğu dikkate alındığında, sınırsız bir alan vaat eden e-kitaplar da bundan nasiplenecek, hatta bu alanda hacimli kitaplar daha da artacak.

Her okur beğenmediği bir kitabı yarıda bırakıp bırakmama konusunda büyük bir kararsızlık yaşar. Amazon'un bu uygulamasıyla birlikte, yazarın para kazanamayacağını bilen okur, eline aldığı kitabını bitirmediği için biraz daha fazla sorumluluk hissedecektir. Uygulama sayesinde 200 sayfalık kitabı yarıda bırakan okur ile, 100 sayfalık bir kitabı bitirmiş bir okur, yazarına aynı miktarda telif kazandıracak. Söz buraya gelmişken, Fransız yazar Daniel Pennac'ın Roman Gibi adlı kitabında yer verdiği “Okurun Hakları” bildirgesindeki maddeleri de hatırlatalım: “1. Okumama hakkı; 2. Sayfa atlama hakkı; 3. Bir kitabı bitirmeme hakkı”...

Amazon'un uygulamasının özellikle para kazanma derdine düşen yazara karşı, okurun elini biraz daha güçlendirdiği açık. Bunun yanı sıra kitabın sonuna kadar okunan yazarlar da görünürlük kazanacak, zira e-kitap cihazlarıyla kitapla olan gizli okunma-okunmama ilişkimiz de takip edilebiliyor. Geçtiğimiz yıl e-kitap okuma cihazı Kobo, hangi kitapların okunmadığını takip edebildiğini duyurmuş ve kendi bünyesinde ‘en çok satılan' ve ‘en çok sonuna kadar okunan' kitap listesini yayımlamıştı.

Yeni sistemin pek çok yenilik ve kazanç getirdiği kesin. Uygulama, yayıncılık sektöründe telifler konusunda yeni gelişmelerin ve yöntemlerin de habercisi.


Musa İğrek, Londra
Zaman Gazetesi
1 Temmuz 2015

Yorumlar