Rus edebiyatından İngilizce çeviri atağı

Italo Calvino'nun o meşhur metni ile başlarsak “Klasikleri Niçin Okumalı?”da “Klasikler, genellikle, ‘okuyorum' yerine ‘yeniden okuyorum' ifadesini kullandığımız kitaplardır”. Tolstoy, Dostoyevski, Çehov ve Turgenyev gibi Rus klasik yazarlar dışında Rus edebiyatından yazarların hem Batı'da hem de ülkemizde çokça bilindiği söylenemez. Bu içine az bilinirliği ve Rus edebi kanonunu dünyaya açmak isteyen Rusya, on yıllık Rusça Kütüphanesi projesi kapsamında, 125 Rus yazarın kitaplarını İngilizceye çevirecek. Proje kapsamında her yıl on kitabın yanı sıra bu çevirilerin e-kitap şeklinde de yayınlanması planlanıyor. Türkçedeki güncel Rus yazarların azlığı düşünülünce bu uzun soluklu projenin ülkemizde de etkisi olacak.

Projeyi, Rus edebiyatını dünyaya tanıtma amacı taşıyan ve 2011'de faaliyetlerine başlayan Moskova'daki Edebi Çeviri Enstitüsü yürütecek. Kültürel uzlaşmayı hedefleyen proje kapsamındaki kitaplar, Amerika'daki Columbia University Press adlı üniversite yayıncısından Aralık 2016'da yayımlanmaya başlanacak. Klasikler sınıfına girmiş yazarların yeni eserlerinin yanı sıra Rus edebiyat geleneğinin güncel yazarlarına da odaklanacak çeviri projesine Batı'nın ıskaladığı çeşitli Rus yazarlar da dahil edilecek. Soğuk Savaş döneminde ABD Merkezî İstihbarat Teşkilatı CIA'in komünizm karşıtı kitapları destekleyen politikası akla gelince Rusya'nın bu karşı atağı oldukça anlamlı duruyor. Bunun yanı sıra son kırk yıl içerisinde İngilizceden Rusçaya 40 bin kitaba karşılık Rusçadan İngilizceye yaklaşık 4 bin kitabın yayımlanmış olması projenin önemini ortaya koyuyor.

Türkiye'de dünya edebiyatı denince akla ilk olarak Batı ve Rus klasiklerinin geldiğini düşündüğümüzde, Tolstoy, Gogol, Dostoyevski, Bulgakov, Çehov ve Turgenyev gibi yazarların ülkemizde hatırı sayılır bir okur kitlesi var. Fakat Türkçede Rusça çevirmen azlığı, okurların yakınlık kurduğu bu edebiyata karşı büyük bir engel olarak görülebilir. İngilizceye çevrilecek bu 125 kitabın Türkiye'de de etkisi olacağını söylemek zor olmaz. Yayıncılık dünyamızda ikinci bir dilden yapılan çevirilerin yaygınlığını düşündüğümüzde okurların yeni Rus yazarlarla tanışacak olma ihtimali yüksek.