Yeryüzünde yayımlanan tüm kitapları, Google Books (Google Kitaplar) projesiyle, bir çatı altında toplamayı amaçlayan İnternet devi Google'ın bir süredir New York mahkemesi ile başı dertteydi. Telif hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle Amerika’daki Yazarlar Birliği’nin 10 yıldır süren dava süreci nihayete erdi. Türkiye'de pek ses getirmese de New York mahkemesi geçtiğimiz Cuma günü kararını verdi. ABD’de temyiz mahkemesi, Google’ın projelerinden Google Books’un telif hakkı yasasını ihlal etmediğine sonucuna vardı.
Yazarlar Birliği, Google Kitaplar’ın yazarların gelirlerine olumsuz etki yaptığını ve kitapların dijital ortamda erişime açılmasıyla telif hakkının ihlal edildiğini iddia etmişti. Dava aslında New York yerel mahkemesinde 2013’te sonuçlanmış Yazarlar Birliği ise bunu temyize taşımıştı. Bu uzun sürecin ardından mahkeme kararı Google’ın lehine çıktı. Karar, bir dünya kitaplığının nihayete erişebileceği umudunu güçlendirdi.
Mahkeme, Google’ın yaptığı alıntıların “adil kullanım” olarak değerlendirilebileceği ve bunun kamusal bir yarar barındırdığını dile getirdi. Yazarlar Birliği karardan memnun olmasa da Google yetkilileri “Bu karar bize şunu söylüyor: Google Kitaplar sayesinde okurlar hangi kitabı aradıklarını kolayca bulabiliyor. Telif hakkına sahip olanlar da bundan yararlanıyor. Mahkemenin kararı bizi sevindirdi çünkü Google Kitaplar bu dijital çağda büyük bir katalog işlevi görüyor.” diyor.
Kararın nasıl bir etkisi olacak?
Google 2004’ten bu yana yaklaşık 20 milyon kitabı dijital ortama aktardı. Proje dünyanın önde gelen büyük üniversitelerinin kendi koleksiyonundaki eserleri taramasıyla başladı. Bu kitaplar Google Kitaplar üzerinden aranabiliyor. Kitabın içinde anahtar kelimeler üzerinden araştırma yapılabiliyor. Sınırlı bir erişim alana sunan Google Kitaplar, eserin sadece kısa bir bölümünü gösterime açıyor. Son yıllarda proje biraz yavaşlasa da içerdiği kitaplarla önemli bir arşiv sunuyor.
Google’ın davayı kazanması okurlar ve yayıncılar için ne ifade ediyor? Bu soru dijital yayıncılığın gittikçe önem kazandığı bir çağda hem yayınevlerinin hem de okurların klasik yayıncılık anlayışını bir tarafa bıraktığı cevabına götürürken, özellikle yayıncıların çeşitli yayıncılık modellerine açık olmasını gerektiğini söylüyor. Klasik kütüphane kavramının gittikçe dijital bir hale dönüştüğünü söylemek zor olmaz, pek çok kütüphanenin hazır olmadığı ve imkanlarının yeterli olmadığı düşünülünce Google Kitaplar’ın dev bir şirketin gölgesi altında açık ara önde olduğu kesin.
Yorumlar
Yorum Gönder