 |
| Fotoğraf: Kürşat Bayhan |
Konya, Şanlıurfa, Kastamonu, Çanakkale, Şırnak, Aksaray, Diyarbakır, Erzurum ve Türkiye’nin dört bir yanından adı Rıdvan, Musa, Hayati, Hüseyin, Ali, Faruk, Kadir, Yusuf, Ahmet olan ve memleketinden ayrılarak İstanbul’a göç eden hayatların peşine düşen Bayhan’a kulak verelim: “Yaklaşık beş yıl önce başladığım ‘Evden Uzakta’ projesi, İstanbul’da en fazla göç alan bölgelerden biri olan Eminönü Küçükpazar semtinde yaşayan insanları kapsıyor. Umudunun ve hayallerinin arkasından koşan binlerce kişi zor şartlar altında yaşam mücadelesi veriyor buralarda. 1960, 1980 ve 90’lı yıllarda yaşanan göçün ardından dördüncü kuşak diyebileceğimiz bu kitle, eğitimsizlikleri nedeniyle daha çok gündelik işlerde çalışıyor.”
Bayhan’ın fotoğrafları bizi göç, kaçış, kopma, bellek, hatıra ve aidiyet gibi bir hayli derin ve karışık kavramlarla yüzleşmeye çağırırken, iç göçle yerinden ayrılmanın sancılı süreci her fotoğrafta kendini belli ediyor. Fotoğrafçının misafiri olduğu hayatların içine dahli, kendisi ile onlar arasındaki sınırları kaldırarak, onu da bir ‘göçer’ haline dönüştürmüşe benziyor. Peşine düştüğü hayatlar Benjamin’in “çok yakında artık önümüzde olmayacağını bildiğimiz şey”lere davet ediyor bizi, zira bu binlerce kişiden geriye kalan sadece onların görüntüleri. Yaşadıkları acılardan ve şimdiki akıbetlerinden habersiz kendi hayatlarımızı sürdürüyoruz.
SENELERİN EMEĞİ
Fotoğraflardaki hayatların aksine, Bayhan’ın kitabı barındırdığı fotoğraflarla talihli bir serüven yaşamış. Senelerin emeği olan kitap, henüz basılmamışken, geçtiğimiz yıl Bursa Fotoğraf Festivali’nde “Maket Kitap Ödülü” kazanır. Yayımlandıktan sonra ise Japonya’da düzenlenen Sagamihara Fotoğraf Ödülleri 2013 “Sagamihara Asya Büyük Ödülü”ne layık görülür. İtalya’da “Yılın Portfolyoları 2013” kitabında da kendine yer bulur.
Kent ve birey arasındaki ilişkiyi, İstanbul’a göç eden ve beraberinde hayallerini taşıyan insan manzaraları üzerinde siyah beyaz karelerle önümüze sunan kitapta yaklaşık yüz fotoğraf yer alıyor. Göçün sonucu ve ruhsal yıkımlarını kitabın daha ilk sayfalarından görmek çok da zor değil. Bayhan’ın fotoğraflarındaki zengin dil ve yakaladığı güçlü kareler telaşlı bir iç göçün merhalelerini bir bir yakalıyor. Can Bahadır Yüce, Uzakta Beyaz adlı kitabındaki “Şehir Korkusu” adlı şiirinde “şehirler ki korku verir/ eski denizlere, şimdi yetim/ en çok ölüme benzer şehir/ ben bunu bildim” diyordu. Yüce’nin şiirindeki o korkuyu fotoğraflardaki yüzlerden okumak mümkün. Kimi zaman kızgın, kimi zaman çaresiz, sizi göz hapsine alarak ele geçiren bakışlar kuytularda kalmış hayatları sarsıcı bir görsel dille aktarıyor.
Amerikalı usta fotoğrafçı Mary Ellen Mark, önsözde Bayhan için şöyle diyor: “Güçlü ve yürek parçalayıcı fotoğrafları beni derinden etkiledi. Bunlar, Anadolu’dan göç ederek İstanbul’a çalışmaya gelen; ailelerinden, topraklarından ve kültürlerinden ayrılan umutsuz insanların öykülerini anlatıyordu. Kürşat’ın kitabı insanlar ve onların hayatta kalma mücadeleleri ile ilgili görsel olarak güçlü, eşsiz ve güzel anlatılan bir öykü. Harika bir gazeteci ve gerçek bir hümanist olmasının yanı sıra Kürşat harika bir şair.”
Öykücü Ayla Kutlu’nun dediği gibi, göç insanı eksiltir. Bayhan incelikli bir duyarlılıkla çektiği fotoğraflarda o sözü edilen eksikliğin tam manasıyla nasıl bir ‘görüntü’ olduğunu tek tek yanı başımıza bırakıyor. Fotoğraflardaki etkileyici suretler ve mekânlar, her birinin üzerine hikâyeler yazılabilecek canlılıkta dururken, kimi fotoğraflardaki titrek görüntüler izleyiciyi bir boşluğa iterek zihninde parçaları tamamlamasını istiyor. Away from Home, özenli ve şık baskısı ile dikkati çekiyor. Özellikle Türkçede fotoğraf kitaplarının eksikliğini hissettiğimiz hatırlanırsa bu güzel eserin yakında Zaman Kitap’tan dilimizde de yayımlanacak olması sevindirici. (www.kursadbayhan.blogspot.com)
Musa İğrek
Kitap Zamanı
Sayı: 94
4/11/2013
Yorumlar
Yorum Gönder